سنگ آندزیت

سنگ آندزیت

سنگ‌ها یکی از منابع طبیعی هستند که در بسیاری از حوزه‌های مربوط به زندگی انسان با اهداف مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند. صنایع راه و ساختمان اصلی‌ترین حوزه‌ای هستند که بیشترین استفاده از انواع سنگ در آن‌ها صورت می‌گیرد. هر یک از سنگ‌هایی که در طبیعت شکل می‌گیرند دارای خواص و ویژگی‌های متفاوتی هستند که همین خواص و ویژگی‌ها باعث می‌شود در حوزه‌های مختلفی و با اهداف متفاوت کاربرد داشته باشند. سنگ آندزیت چگالی 10 یکی از سنگ‌هایی است که در طبیعت شکل گرفته و کاربرد زیادی در صنایع راه و ساختمان و صنایع وابسته به آن دارد. این سنگ که از نوع سنگ‌های آذرین (آتشفشانی) است یکی از پرکاربردترین سنگ‌ها در زندگی روزمره انسان است که در ادامه با خواص و کاربردهای آن آشنا خواهیم شد.

 

تولید سنگ آندزیت

سنگ آندزیت چیست؟

برای خانواده‌ای از سنگ‌های آتشفشانی که ریزدانه و بیرونی (یعنی در روی پوسته زمین تشکیل می‌شوند) از نام آندزیت استفاده می‌شود. آندزیت چگالی 10 معمولا دارای رنگ خاکستری روشن تا تیره است. این سنگ معادل آذرین بیرونی سنگ دیوریت است.

 

آندزیت از کانی‌های پلاژیوکلاز فلدسپار سرشار است و حتی این امکان وجود دارد که حاوی کانی‌های دیگری مانند بیوتیت، پیروکسن یا آمفیبول نیز باشند. این سنگ را که معمولا می‌توان در جریان گدازه‌های آتشفشانی ایجاد شده توسط استراتوسولکانوها پیدا کرد به طور معمول دارای کوارتز یا الیوین نیستند. سنگ آندزیت چگالی 10 به طور معمول از بلورهای ریز تشکیل شده است که دلیل آن سرد شدن سریع گدازه‌ها در سطح زمین است. این بلورها در بعضی موارد به حدی ریز و کوچک هستند که بدون استفاده از میکروسکوپ و تجهیزات بزرگنمایی نمی‌توان آن‌ها را مشاهده کرد.

برخی از نمونه‌های آندزیت چگالی 10 که از گدازه‌های به سرعت سرد شده روی زمین تشکیل شده‌اند از مقدار قابل توجهی شیشه برخوردارند. در مقابل برخی از سنگ‌های آندزیت که حاصل سرد شدن گدازه‌های گازدار هستند دارای بافت حفره‌ای یا آمیگدالوئید هستند. آندزیت آمیگدالوئید در حالی تشکیل می‌شود که حفره‌های ایجاد شده ناشی از گازها در گدازه در حال انجماد توسط کانی زئولیت پر شوند.

 

محل تشکیل آندزیت

آندزیت چگالی 10 به همراه دیوریت از سنگ‌های متداول پوسته قاره هستند که در بالای نواحی فرورانش وجود دارند. این سنگ‌ها زمانی که صفحه اقیانوسی به زیر منطقه فرورانش می‌رود و دوب می‌شود تشکیل می‌شوند. دیوریت یکی از سنگ‌های آذرین ریزدانه است که به صورت درونی و زمانی که ماگما فروان نمی‌کند تشکیل می‌شود. در حالی که آندزیت همان دیوریت است با این تفاوت که با ماگما فوران کرده و بر روی سطح زمین به سرعت سرد شده و متبلور می‌شود.

هر دو این سنگ‌ها ترکیبی حد واسط بین بازالت (بازالت چگالی 3) و گرانیت دارند. دلیل این ترکیب حد واسط این است که این سنگ‌ها نتیجه ذوب یک صفحه اقیانوسی بازالتی هستند. اگر ماگما در زمان خروج و صعود به سطح زمین با ماگماهای گرانیتی مخلوط شده باشد، احتمالا حاوی گرانیت است. نام سنگ آندزیت چگالی 10 از رشته کوه‌های آند در آمریکای جنوبی برگرفته شده است. سنگ‌های آندزیت در مناطق فرورانش نقاط مختلفی از دنیا یافت می‌شوند. آمریکای مرکزی، مکزیک، واشنگتن و اورگان در آمریکا، ژاپن، اندونزی، فیلیپین، نیوزیلند و دریای کارائیب شاهد وجود منابع عظیمی از این سنگ‌ها هستیم.

حتی این امکان وجود دارد که آندزیت را بتوان در مناطق دور از ناحیه فرورانش یافت . به عنوان مثال آندزیت چگالی 10 ممکن است در پشته‌های میان اقیانوسی و نقاط داغ اقیانوس از ذوب سنگ‌های بازالتی تولید شده و یافت شوند. حتی این امکان وجود دارد که در زمان فورانی که در بخش‌های داخلی صفحه قاره‌ای و زمانی که ماگما پوسته قاره را ذوب می‌کند با ماگماهای قاره مخلوط شده و آندزیت تشکیل شود. به این ترتیب محیط‌ها و محل‌های متنوعی وجود دارد که می‌توان شاهد شکل‌گیری آندزیت در آن‌ها بود.

 

آندزیت پورفیری چیست؟

پورفیری لقبی است که به سنگ‌هایی داده می‌شود که در دو اندازه متبلور می‌شوند. سنگ آندزیت چگالی 10 یکی از همین سنگ‌ها است که به آندزیت پورفیری شناخته می‌شود زیرا در دو اندازه متبلور می‌شود. آندزیت به دو شکل متبلور شده و تشکیل می‌شود. در حالت اول زمانی که ماگما در عمق در حال سرد شدن است، در واقع به دمایی تبلور برخی از کانی‌ها می‌رسد. در این حالت کانی‌هایی که دمای تبلور بالا دارند در زیر سطح شکل گرفته و به همین دلیل قبل از فوران ماگما در اندازه قابل مشاهده متبلور می‌شود. در حال دوم پس از فوران ماگما و آمدن به روی سطح زمین، باقیمانده مواد مذاب شرد شده و متبلور می‌شوند. به همین دلیل سنگی با دو اندازه مختلف از بلور بدست می‌آید. بلورهای شکل گرفته در حالت اول به فنوکریست‌ها معروف هستند و بلورهای شکل گرفته در حالت دوم با نام Groundmass شناخته می‌شوند.

 

ویژگی‌ها و مشخصات سنگ آندزیت

علاوه بر پیروکسن، فلدسپات پلاژیوکلاز نیز در تشکیل آندزیت نقش دارد و حتی ممکن است حاوی هورنلند باشد. آپاتیت، گارنت، ایلمنیت، بیوتیت، مگنتیت، زیرکن از جمله کانی‌های این سنگ به حساب می‌آیند. فلدسپات قلیایی نیز به مقدار کم ممکن است در آندزیت چگالی 10 یافت شود. این سنگ محتوای سیلیس متوسطی دارد به این معنی که این ماده معدنی نه غنی محسوب می‌شود نه دارای کمبود است. میزان سیلیس در سنگ آندزیت 50 تا 65 درصد است.

سنگ آندزیت دارای چگالی 11.2 تا 36.2 گرم بر سانتی‌متر مکعب است و ساختار پورفیریک دارد. به این معنا که در این سنگ ریزدانه، بلورهای بزرگ نیز وجود داشته و قابل مشاهده است. وزن مخصوص این سنگ بین 5.2 تا 8.2 است. سنگ آندزیت چگالی 10 معمولا به رنگ خاکستری وجود دارد و نسبت به بازالت چگالی 3 از رنگ روشن‌تری برخوردار است. این سنگ در مقیاس موهس دارای سختی 7 است. برخی از ویژگی‌های این سنگ به شرح زیر است:

1. مقاومت بسیار بالا در برابر سرما و گرما نسبت به سایر سنگ‌ها که به همین دلیل در هر اقلیمی حتی سرمای شدید و رطوبت بالا قابل استفاده است.
2. با توجه به کیفیت بالا، مقاومت و زیبایی منحصر به فرد و سبک بودن از قیمت مناسبی نسبت به سایر سنگ‌ها برخوردار است.
3. نسبت به تمام سنگ‌های گرانیت از وزن کمتر و دوام بالاتری برخوردار است.
4. به دلیل فاصله مولکولی مناسبی که در این سنگ وجود دارد کاملا با ملات همسان می‌شود.
5. هر چقدر از عمر سنگ می‌گذرد، جلا و زیبایی آن‌ها بیشتر از قبل می‌شود

 

کاربرد سنگ آندزیت چگالی 10

کاربرد اصلی این سنگ در صنعت راه و ساختمان است. به این دلیل که به دلیل فاصله مولکولی خوب به راحتی با ملات همسان می‌شود به همین دلیل احتمال جدا شدن آن‌ها از سطوحی که مورد استفاده قرار گرفته است بسیار ضعیف است. از آندزیت برای ساخت کاشی‌ها استفاده می‌شود به این دلیل که در برابر لغزش مقاوم هستند. از این سنگ به عنوان ماده پرکننده در صنعت راه و ساختمان استفاده می‌شود. به دلیل ظاهر زیبا و جذاب برای ساخت مبلمان شهری و ساخت تندیس‌های زیبا از آندزیت استفاه می‌شود. رنگ زیبای این سنگ که طوسی تیره و روشن است برای استفاده در معماری مدرن بهترین گزینه است.

 

شاید با شنیدن نام آتشفشان و گدازه وحشت و ترس در وجود ما رخنه کند، اما آتشفشان‌های منبعی پر از خیر و برکت برای کره زمین و همچنین زندگی انسان‌ها هستند. یکی از فراوان‌ترین سنگ‌هایی که روی زمین وجود دارند از فعالیت‌های آتشفشانی و سرد شدن گدازه‌ها به وجود آمده‌اند که امروزه با اهداف مختلفی در زندگی بشر کاربرد دارند. مهم‌ترین کاربرد انواع سنگ‌های آذرین در صنعت راه و ساختمان است که جزو نیازهای اولیه زندگی انسان هستند. یکی از انواع سنگ‌های آذرین ارزشمند بر روی کره زمین آندزیت چگالی 10 است که با توجه به ویژگی‌ها و خصوصیات خود مانند مقاومت بالا در برابر شرایط محیطی و همچنین ظاهر زیبا و جذاب کاربرد فراوانی در معماری مدرن و صنعت ساختمان دارد.